Cần thiết phải giáo dục học sinh về chuyện tâm linh trên mạng

M là một học sinh lớp 11 tại Tp. Hồ Chí Minh, em đang thích một bạn học cùng trường. Theo sự giới thiệu của bạn bè, em bắt đầu xem những video bói bài tarot trên mạng xã hội Y và T nhằm mục đích giải trí. Nhưng càng xem, em lại càng thấy những video này cuốn hút và bắt đầu có niềm tin vào những thông điệp mà người đọc bài nói. “Sự kỳ diệu” này đem đến những câu trả lời “hợp lý” cho những câu hỏi mà em không dám và cũng không biết hỏi ai. Dần dần, em thấy “được thôi thúc” để trải nghiệm bói bài trực tiếp.

Thông qua thông tin liên hệ, M đặt lịch xem bói và được hẹn tới một quán cà phê. Buổi xem bói diễn ra thuận lợi, M cảm thấy rất thoả mãn với những thông tin em được nghe, và em nhận ra mình có những mối quan tâm tới “năng lượng tâm linh” và mong muốn mình cũng có thể tự mình đọc bài để dự đoán tương lai. Người đọc bài khuyên em mua những món đồ tâm linh nhằm “thanh tẩy” và “nâng cao năng lượng” cũng như giới thiệu em một khoá “khai mở” trị giá hơn 5 triệu đồng được giảng dạy bởi một người tự xưng là thiền sư đến từ Ấn Độ. Dù tò mò nhưng vì không có tiền, M không đăng ký và ra về nhưng nhiều người khác thì có!

Chuyện tâm linh ngày càng trở nên hấp dẫn và phổ biến với giới trẻ

Dễ dàng thấy được sự tò mò và yêu thích của giới trẻ ngày nay tới các bộ môn tâm linh. Từ những em học sinh cho tới những người lớn đi làm, rất nhiều người cho rằng mình tìm thấy sự an ủi, “câu trả lời”, gợi ý, “lối thoát” khỏi những vết thương lòng, những sự mất mát hoặc trạng thái trầm cảm nhẹ. Họ bị cuốn vào một vòng xoáy các khoá học “khai mở”, “nâng cấp”, sử dụng năng lượng ngày càng đắt đỏ. Lòng tin mang họ tới với các nhà cung cấp những sản phẩm tâm linh có chứa “năng lượng” giúp “nâng cao tần số cá nhân” và những lời hứa hẹn “chữa lành” cũng như khai sáng “sứ mệnh chữa lành” cho mọi người.

Câu chuyện của M chỉ là một ví dụ nhỏ thể hiện làn sóng quan tâm của học sinh với chuyện tâm linh trên mạng và điều này làm dấy lên những nỗi lo ngại của phụ huynh với cách con cái họ nhìn nhận, đương đầu với cuộc sống. Rủi ro và thiệt hại không chỉ đến từ việc tiêu tốn tiền bạc, khi các em bị dẫn dắt bởi những người không rõ danh tính, không thể kiểm chứng năng lực, không rõ mục đích và hậu quả là thứ khó có thể đong đếm được.

Mạng Internet giờ đây là một thánh địa kỹ thuật số

Thật vậy, có thể thấy chuyện tâm linh cũng đã được “số hoá” bắt kịp thời đại và thậm chí thăng hoa. Ai ai cũng có thể nghe pháp thoại từ một vị sư người nước ngoài qua các nền tảng mạng xã hội mà không cần phải tới tận nơi. Phòng ngủ hoàn toàn có thể biến thành một lễ đường chỉ qua một cú nhấp chuột. Hằng năm, chúng ta thấy số lượng người tham gia các nghi lễ cầu an trực tuyến (cả miễn phí lẫn có phí) liên tục tăng lên. Internet với sức mạnh của mình đã xoá tan khoảng cách địa lý trong tôn giáo. Thế nhưng, bên cạnh những kết nối đẹp đẽ và nhân văn, chúng ta nhận ra cả cánh cửa dẫn tới ngõ tối của vô vàn nội dung tâm linh độc hại và lừa đảo.

*Nguồn ảnh: Thegioididong.com*

Cho phép con người truy cập ngay lập tức vào các nội dung tâm linh, chịu ảnh hưởng từ các thông điệp, những bình luận trên mạng từ khắp các tôn giáo và tín ngưỡng, từ Cơ đốc, Phật giáo, tới Ấn Độ giáo, v.v., mạng xã hội hay trước đó là cả Internet đã thực hiện thiên chức của nó một cách tuyệt vời. Ngay cả những cộng đồng thiểu số bị xa lánh, các giáo phái mang màu sắc huyền bí, ít phổ biến hơn cũng nhận được nhiều sự chú ý hơn hẳn các thời đại trước. Các diễn đàn, nhóm Discord và kênh YouTube đã trở thành những ngôi đền, những phòng thiền kiểu mới.

Với sự hỗ trợ mạnh mẽ của Internet, chúng ta thấy được sự gia tăng của hiện tượng tín đồ đa tôn giáo. Đối với nhiều tín đồ có quan điểm cứng nhắc, điều này làm ảnh hưởng tới giá trị đức tin của họ, gây ra tình trạng phân biệt mạnh trong tôn giáo. Tuy nhiên, với nhiều người có quan điểm cởi mở hơn, điều này giúp thúc đẩy sự phổ biến của tôn giáo một cách mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, cũng chính bởi tính khuyến khích thử nghiệm của Internet, sự pha trộn tôn giáo cũng thúc đẩy sự ra đời của các nhánh tôn giáo mới mang màu sắc hiện đại hơn.

Nhiều tôn giáo đã thực hiện các chiến dịch kỹ thuật số để quảng bá cho chính mình. Những hình thức kêu gọi sự ủng hộ từ tín đồ tới các hoạt động hỗ trợ tín đồ hay người gặp nạn, thảm hoạ, chiến tranh hay bất công xã hội, lên tiếng vì công lí cho các vấn đề về môi trường, văn hoá, tôn giáo, tín ngưỡng, v.v. có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng. Internet trao cho các tôn giáo một chiếc loa phóng thanh thực thụ, giúp các thông điệp của họ được truyền đi nhanh và rộng hơn, đem lại ảnh hưởng to lớn hơn.

Sự bùng nổ thiếu kiểm soát của hoạt động tâm linh trên mạng

“Cơn sốt đá năng lượng” nhưng năm 2018-2023 đã khiến nhiều người bán “đá năng lượng” trở nên giàu có. Những viên ngọc, pha lê có hình dáng đẹp đẽ thực chất là thuỷ tinh công nghiệp được bán giá cao. Một đường dây chữa bệnh bằng “đá năng lượng” tại Brazil bị triệt phá với phần lớn nạn nhân là phụ nữ. Tại Thái Lan, Singapore và nhiều nước khác, “đá năng lượng” còn trở thành những vật trang trí và nằm trong những danh sách “phải mua” của nhiều bạn trẻ trong giai đoạn này. Sử dụng “đá năng lượng” để “thanh tẩy” và cầu phúc là một nghi thức phổ biến trong cộng đồng người trẻ mỗi khi họ gia nhập một tổ chức hoặc đến một nơi mới.

Theo thống kê của cảnh sát Thái Lan, trung bình có khoảng 700 vụ lừa đảo mạng mỗi ngày tại nước này, và phần lớn trong số chúng có màu sắc tâm linh. Một báo cáo của Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC), tổng thiệt hại từ các vụ lừa đảo năm 2024 tại nước này đã lên tới 10 tỉ đô la, với hàng loạt vụ liên quan đến “giác ngộ tâm linh” hay “phát triển bản thân”.

Trước tình thế này, nhiều cha mẹ đã tìm đến các biện pháp mạnh tay nhằm ngăn cản rủi ro con cái bị dụ dỗ hoặc lừa đảo tâm linh. Tuy nhiên, cần biết rằng việc cấm đoán hoàn toàn con cái tiếp cận nội dung tâm linh trên mạng là điều không thực tế trong thời đại này. Cha mẹ cần nhìn nhận rõ ràng khả năng của mình và thay vì tỏ ra quyết liệt, họ cần trở thành những người hướng dẫn và truyền đạt cho con cái những hiểu biết và kỹ thuật nhận biết lừa đảo, dụ dỗ thông qua trải nghiệm và kiến thức xã hội.

Chị H, một phụ huynh tại Hà Nội, đã cho biết con gái chị từng bị một kẻ tự nhận là “huấn luyện viên năng lượng” (tiếng Anh: energy coach) dụ dỗ đóng tiền thực hiện nghi thức “thức tỉnh tâm linh”. Rất may rằng nhờ thói quen tâm sự với con mà chị đã phát hiện ra và điều tra về độ tin cậy của người này, từ đó xác định đây là hành vi lừa đảo, sau đó chặn mọi hình thức liên lạc với người này. Tuy không trình báo công an do chưa đủ bằng chứng, nhưng chị cho rằng câu chuyện này không phải là hiếm và không phải ai cũng may mắn như chị khi ngăn chặn kịp thời.

Nhận được nhiều phản ánh từ các bậc phụ huynh và học sinh trong trường, một trường quốc tế tại Hà Nội cũng tổ chức một chuỗi các buổi sinh hoạt ngoại khoá cho học sinh với chủ đề “Vững vàng trong thế giới số” nhằm nâng cao nhận thức cho các em về các rủi ro trên mạng Internet, trong đó có các vấn đề tâm linh. Các em được nghe các tình huống thực tế, cùng thảo luận và tìm hiểu các công cụ xác thực, xác minh thông tin, đối tượng từ cán bộ an ninh mạng. Phản hồi của học sinh tới nội dung và hoạt động này rất tích cực, cho thấy đây là một mô hình đáng nhân rộng.

Kết

Internet là một vùng đất chứa đầy cơ hội cho cả cái tốt lẫn cái xấu. Chúng ta có thể thấy con người sử dụng công cụ này để lan truyền những giá trị văn hoá tâm linh tốt đẹp từ khắp nơi trên thế giới, nhưng cũng có những kẻ lợi dụng điều đó để bóp méo, thương mại hoá và dụ dỗ, lừa đảo người khác. Trẻ em và thanh thiếu niên với sự tò mò và tâm hồn chưa trưởng thành là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Chính vì vậy, cần có sự chung tay của cả phụ huynh, nhà trường, cộng đồng và cơ quan chức năng trong việc kiểm soát, loại trừ những rủi ro, góp phần bảo vệ các em tốt hơn. Bằng sự lắng nghe, giáo dục thông qua những cuộc trò chuyện cởi mở thay vì cấm đoán, hành trình đi tìm ý nghĩa cuộc sống của các em sẽ được dẫn dắt đúng đắn, mang theo ánh sáng của tri thức, không lạc lối giữa những lời hứa, ảo ảnh ma mị.