Siêu đô thị là gì? Có bao nhiêu siêu đô thị trên thế giới

Truyền thông ngày càng nhắc nhiều tới khái niệm siêu đô thị – đặc biệt trong những năm gần đây – bởi sự gia tăng dân số toàn cầu mạnh mẽ và xu hướng đổ dồn liên tục về các đô thị lớn. Vượt ngưỡng 8 tỉ người, thế giới chứng kiến tốc độ đô thị hóa nhanh chóng khắp mọi nơi, đặc biệt tại các khu vực đang phát triển như ở châu Á.

Cho tới nay, những siêu đô thị nổi bật trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), Delhi (Ấn Độ), Thượng Hải (Trung Quốc), São Paulo (Brazil) hay New York City (Mỹ), Mexico City (Mexico), v.v. đều đóng vai trò là các trung tâm kinh tế, giao lưu văn hóa và đổi mới toàn cầu. Tuy nhiên, bên cạnh đó, những thành phố này cũng là những nơi phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng như quá tải, ô nhiễm, chênh lệch kinh tế – xã hội, v.v. khiến việc nghiên cứu các siêu đô thị trở nên quan trọng và cấp thiết.

Trong bài viết hôm nay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu siêu đô thị là gì và hiện nay có bao nhiêu siêu đô thị trên thế giới.

Siêu đô thị là gì?

Siêu đô thị (tiếng Anh: megacity) thường được mô tả là một khu vực đô thị lớn về cả diện tích lẫn dân số so với mức thông thường. Mặc dù các định nghĩa có thể có đôi chút khác biệt nhưng nhìn chung, siêu đô thị là nơi sinh sống của hơn 10 triệu cư dân. Theo một báo cáo chính thức của Liên Hợp Quốc năm 2018, siêu đô thị được tổ chức này định nghĩa là một quần thể đô thị có dân số từ 10 triệu người trở lên. Định nghĩa này mở rộng khái niệm của siêu đô thị thay vì chỉ giới hạn hành chính của thành phố. Một siêu đô thị có thể bao gồm các vùng ngoại ô và các khu đô thị vệ tinh góp phần tạo nên mật độ dân số và sự thống nhất về mặt chức năng của nó.

Các định nghĩa khác được sử dụng trong các nghiên cứu về dân số và xã hội học có góc nhìn rộng hơn khi phân loại siêu đô thị là thành phố có dân số ít nhất 8 triệu người, với điều kiện là thành phố đó duy trì mật độ dân số tối thiểu là 2.000 người trên mỗi kilômét vuông. Tiêu chí bổ sung này không chỉ nhấn mạnh vào số lượng cư dân mà còn nhấn mạnh vào cường độ đô thị hóa, yếu tố ảnh hưởng đến động lực kinh tế, xã hội và cơ sở hạ tầng đặc trưng của siêu đô thị.

Thường là nơi sinh sống của hàng chục triệu người và đặc trưng bởi sự pha trộn phi thường của đa dạng văn hóa trong quần thể rộng lớn và đa dạng của mình, những thành phố này hoạt động như các trung tâm toàn cầu về thương mại, đổi mới và văn hóa, thu hút những cá nhân từ mọi tầng lớp xã hội và tạo ra sự pha trộn độc đáo của các truyền thống, ngôn ngữ và lối sống. Việc quản lý và hoạt động chính trị của các siêu đô thị phức tạp và đầy thách thức khi yêu cầu quy mô hành chính và các hệ thống nhiều tầng hòng giải quyết nhu cầu của cư dân. Như có nhắc tới ở trên, các siêu đô thị phải vật lộn với nhiều vấn đề, lớn nhất tình trạng giao thông công cộng quá tải, tình trạng thiếu nhà ở, ô nhiễm, quản lý chất thải và nhu cầu cấp thiết phải giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Có bao nhiêu siêu đô thị trên thế giới?

Do có sự khác nhau giữa các tiêu chí đánh giá siêu đô thị, đồng thời việc thống kê chính xác dân số ở một đô thị là rất khó khăn, số lượng siêu đô thị trên thế giới được đưa ra là khác nhau ở các nguồn khác nhau.

Tuy vậy, châu Á – lục địa đông dân nhất – hiển nhiên đứng đầu với số lượng và quy mô của các siêu đô thị trên thế giới. Không chỉ sở hữu mật độ đô thị lớn nhất trên toàn cầu, châu Á còn là nơi có các quần thể đô thị lớn nhất thế giới. Những khu vực rộng lớn này thường bao gồm các cụm thành phố riêng biệt về mặt chính trị được kết nối với nhau thông qua hoạt động kinh tế, cơ sở hạ tầng chung và mối quan hệ văn hóa.

Sau đây là danh sách 40 siêu đô thị được tổng hợp từ dữ liệu năm 2024 của World Data, Britanica, World Population Review, City Population và một số nguồn khác.

STT	Thành phố	Quốc gia	Dân số
1	Tokyo	Nhật Bản	37.732.000
2	Jakarta	Indonesia	34.540.000
3	Delhi	Ấn Độ	32.226.000
4	Quảng Châu	Trung Quốc	26.940.000
5	Seoul	Hàn Quốc	26.037.000
6	Mumbai	Ấn Độ	24,973,000
7	Thượng Hải	Trung Quốc	24.073.000
8	Trùng Khánh	Trung Quốc	22,251,500
9	São Paulo	Brazil	22.001.300
10	Mexico City	Mexico	21,977,200
11	Tp. Hồ Chí Minh	Việt Nam	21.281.600
12	Thành Đô	Trung Quốc	20,937,800
13	Cairo	Ai Cập	20.296.000
14	New York City	Hoa Kỳ	19.426.400
15	Moscow	Nga	18,800,000
16	Dhaka	Bangladesh	18,627,000
17	Bắc Kinh	Trung Quốc	18.522.000
18	Osaka	Nhật Bản	17,700,000
19	Thâm Quyến	Trung Quốc	17.619.000
20	Los Angeles	Hoa Kỳ	17.200.000
21	Buenos Aires	Argentina	16.700.000
22	Lagos	Nigeria	1.,637.000
23	Karachi	Pakistan	15.738.000
24	Bangalore	Ấn Độ	15.386.000
25	Kolkata	Ấn Độ	15.333.000
26	Băng Cốc	Thái Lan	14.626.200
27	Istanbul	Thổ Nhĩ Kỳ	14.441.000
28	Tehrān	Iran	14,148,000
29	Kinshasa	Congo	12.836.000
30	Rio de Janeiro	Brazil	12.592.000
31	Vũ Hán	Trung Quốc	12.447.700
32	Chennai	Ấn Độ	12.395.000
33	Tây An	Trung Quốc	12.328.000
34	Lahore	Pakistan	12.306.000
35	Luân Đôn	Anh	11,262,000
36	Đông Hoản	Trung Quốc	10.646.000
37	Thiên Tân	Trung Quốc	10.368.000
38	Lima	Peru	10.320.000
39	Hà Nội	Việt Nam	10.300.000
40	Bogota	Colombia	10.085.000

Như vậy, có thể thấy rằng 24/40 siêu đô thị được liệt kê ở bảng trên là thành phố châu Á. Việt Nam với hai đô thị hàng đầu là Tp. Hồ Chí Minh và Hà Nội cũng góp mặt trong danh sách. Đáng chú ý, tổng dân số của hai đô thị này lên tới hơn 31 triệu người, chiếm hơn 1/3 tổng dân số cả nước.

Cần chú ý là các số liệu được cung cấp bên trên hay bất cứ nguồn thống kê nào đều có thể khác nhau đáng kể tùy thuộc phương pháp và thời điểm thu thập, ngay cả với số liệu thống kê chính thức của chính phủ. Tuy nhiên, thông qua những con số này, chúng ta có thể có cái nhìn khái lược về quy mô dân số, hoạt động kinh tế và vị trí của các chúng trong mỗi quốc gia và khu vực.

Đọc thêm: 10 siêu đô thị lớn nhất thế giới

Các siêu đô thị thường được chọn để du học

Là các siêu đô thị, những thành phố trên đều nhận được sự đầu tư mạnh mẽ của các chính phủ. Chính vì vậy, giáo dục ở các siêu đô thị này thường đứng đầu trong mỗi nước, thậm chí còn nổi tiếng trong khu vực, châu lục hay thế giới.

Sở hữu các trường đại học đẳng cấp thế giới, sự đa dạng văn hóa và nhiều cơ hội, các siêu đô thị sau đây hoàn toàn có thể là điểm đến hấp dẫn cho các bạn học sinh, sinh viên đang muốn lên kế hoạch du học.

1. Tokyo (Nhật Bản): Nổi tiếng với công nghệ giảng dạy tiên tiến, tư tưởng trọng nghiên cứu và đổi mới, chất lượng giáo dục cao, môi trường an toàn, văn hóa hòa trộn giữa truyền thống và hiện đại. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Tokyo (hạng 21 thế giới), Đại học Waseda (hạng 189 thế giới), Viện Công nghệ Tokyo (hạng 57 thế giới).
2. Delhi (Ấn Độ): Nổi tiếng với chi phí sinh hoạt và giáo dục phải chăng, tiện lợi trong học tập, nhiều chương trình học bằng tiếng Anh, trải nghiệm văn hóa, lịch sử, tôn giáo phong phú. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Delhi, Đại học Jawaharlal Nehru (hạng 197 thế giới), Học viện Công nghệ Ấn Độ Delhi (IITD).
3. Seoul (Hàn Quốc): Là trung tâm toàn cầu về công nghệ, văn hóa đại chúng và thời trang. Cấp học bổng và hỗ trợ nhiều cho sinh viên quốc tế. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Quốc gia Seoul (hạng 41 thế giới), Đại học Hàn Quốc (hạng 74 thế giới), Đại học Yonsei (hạng 79 thế giới).
4. Thượng Hải (Trung Quốc): Kinh tế mạnh mẽ, nhiều cơ hội việc làm, sự pha trộn giữa văn hóa Đông và Tây. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Phúc Đán (hạng 34 thế giới), Đại học Giao thông Thượng Hải (hạng 47 thế giới), Đại học Đồng Tế (hạng 211 thế giới).
5. New York (Hoa Kỳ): Là trung tâm tài chính và văn hóa toàn cầu, có nhiều cơ hội kết nối, việc làm, cộng đồng đa dạng. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Columbia (hạng 22 thế giới), Đại học New York (NYU) (hạng 39 thế giới), Đại học Thành phố New York (CUNY).
6. Bắc Kinh (Trung Quốc): Nổi tiếng với bề dày lịch sử, văn hóa. Là trung tâm xuất sắc về chính trị và học thuật tại Trung Quốc, sở hữu các trường đại học hàng đầu nước này cũng như có thứ hạng cao trên thế giới: Đại học Bắc Kinh (hạng 17 thế giới), Đại học Thanh Hoa (hạng 14 thế giới), Đại học Nhân dân Trung Quốc (hạng 89 thế giới).
7. Osaka (Nhật Bản): Nổi tiếng với văn hóa sôi động và nền ẩm thực hàng đầu, chi phí sinh hoạt thấp hơn hẳn so với Tokyo, chất lượng giáo dục cao, đặc biệt về khoa học, kỹ thuật và y tế. Các trường đại học hàng đầu: Đại học Osaka (hạng 75 thế giới), Đại học Kansai, Đại học Phủ lập Osaka.
8. Los Angeles (Hoa Kỳ): Trung tâm giải trí của Hoa Kỳ cũng như thế giới, công nghệ giảng dạy tân tiến và tư duy trọng đổi mới, văn hóa đa dạng và lối sống phóng khoáng, nhiều cơ hội kết nối trong các ngành công nghiệp sáng tạo và khởi nghiệp. Các trường đại học hàng đầu: Đại học California (hạng 15 thế giới), Los Angeles (UCLA) (hạng 70 thế giới), Đại học Nam California (USC), Đại học Tiểu bang California, Los Angeles (CSULA).
9. Luân Đôn (Anh): “Thánh địa” du học với nền giáo dục lâu đời, chất lượng cao, có sự công nhận học thuật toàn cầu. Các trường đại học hàng đầu: Học viện Hoàng gia Luân Đôn (ICL) (hạng 6 thế giới), Viện Đại học Luân Đôn (UCL) (hạng 9 thế giới), Học viện Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn (LSE) (hạng 56 thế giới)

Tham khảo thêm: Châu Á có ảnh hưởng mạnh mẽ ra sao tới giáo dục toàn cầu